OCENA REŻIMU MORFOLOGICZNEGO I OPORÓW RUCHU PODCZAS WEZBRAŃ W ODRZE ŚRODKOWEJ
Więcej
Ukryj
1
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział we Wrocławiu
Data publikacji: 30-06-2015
Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2015;14(2):25-38
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W pracy, opierając się na wynikach pomiarów terenowych, oceniono rozwój form dennych i oporów przepływu w rzece Odrze Środkowej. Obiektem badawczym jest czterokilometrowy odcinek rzeki zlokalizowany poniżej przekroju wodowskazowego w Ścinawie (km 332). Cechą charakterystyczną wybranego odcinka rzeki jest regulacja ostrogami i zmiana trasy koryta z krzywoliniowej na prostoliniową. Pomiary wykonano w zakresie natężenia przepływu od 120 do 756 m3 · s–1, (SSQ = 180 m3 · s–1) przy głębokościach wody w korycie osiągających 6 m. W wybranych przekrojach pobrano materiał denny (piaszczysty i żwirowy), mierzono prędkości przepływu, rzędne zwierciadła wody, a także dokonano sondowania dna wzdłuż cieku, co pozwoliło na ustalenie topografii dna, tj. rodzaju i rozmiaru form dennych. Warunki hydrauliczne przeanalizowano z podziałem koryta na strefy przepływu pomiędzy ostrogami (pas regulacyjny) i strefy ostróg. Wyznaczono współczynnik szorstkości wg Manninga dla koryta z uwzględnieniem wpływu trasy. Na odcinku prostoliniowym opory przepływu zmieniają się nieznacznie, natomiast na odcinku krzywoliniowym są wyższe i wzrastają wraz z przepływem. Formy denne rozwijają się w zakresie wydm, osiągając wysokość 1 m, i podczas wezbrań ekstremalnych może wystąpić reżim ich rozmywania (liczba Froude’a mniejsza od 0,34), jednak bez znaczącego wpływu na redukcję oporów przepływu w części koryta. Ponadto wpływ tej zmienności na przepływ całkowity traci na znaczeniu ze względu na to, iż podczas wezbrań udział przepływu korytowego w całkowitym relatywnie spada. Określone współczynniki szorstkości stanowią wartości „bezpieczne” w ocenie zdolności przepustowej Odry Środkowej.