PRACA ORYGINALNA
Wpływ dodatków próchnicznych na właściwości gleb parków miejskich w Krakowie
Więcej
Ukryj
1
Katedra Inżynierii Ekologicznej i Hydrologii Leśnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
2
Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie
Data nadesłania: 19-06-2025
Data ostatniej rewizji: 06-10-2025
Data akceptacji: 07-10-2025
Data publikacji: 17-12-2025
Autor do korespondencji
Łukasz Pawlik
Department of Ecological Engineering and Forest Hydrology, Faculty of Forestry, University of Agriculture in Krakow, Al. 29 Listopada 46, 31-425 Krakow, Poland
Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2025;24(3):3-19
INFORMACJE KLUCZOWE
- renaturalization
- microhabitats
- City-wide soil baseline
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Celem pracy była ocena właściwości gleb technogenicznych wzbogacanych dodatkami próchnicznymi pochodzenia antropogenicznego (kompostem) oraz materiałem glebowym nawiezionym z terenu leśnego, zastosowanych do odtworzenia biotopu dla replantowanych gatunków runa leśnego. Założono, że zastosowanie jednorodnych glebowych substratów próchnicznych w warunkach konkretnego obiektu parkowego może prowadzić do zróżnicowania warunków mikrosiedliskowych dla wprowadzanych roślin.
Materiał i metody:
Badania przeprowadzono w trzech krakowskich parkach: Parku Jordana, Parku Lotników Polskich oraz Parku Rzecznym Wilga. W każdej lokalizacji wyznaczono powierzchnie badawcze w układzie w pełni zrandomizowanym, na których zastosowano różne warianty wzbogacania wierzchnich warstw gleb przy użyciu kompostu z miejskiej kompostowni oraz materiału glebowego pozyskanego z wierzchnich poziomów gleb leśnych. Po rozplantowaniu dodatków próchniczych pobrano próbki gleb z warstw 0–10 cm i 40–45 cm. W laboratorium oznaczono podstawowe właściwości gleb: uziarnienie, pH (w H₂O i KCl), przewodność elektrolityczną właściwą (EC), zawartości węgla organicznego (Corg), azotu ogółem (Nt), stosunek C/N, właściwości kompleksu sorpcyjnego oraz zawartości makroelementów (Mg²⁺, Ca²⁺, Na⁺, K⁺, P) i mikroelementów (Mn, Zn, Cu, Pb, Cd, Ni, Cr).
Wyniki i wnioski:
Badania pokazały, że zastosowanie stosunkowo homogenicznych dodatków próchnicznych pochodzenia naturalnego (materiału glebowego z poziomów powierzchniowych gleb leśnych) oraz antropogenicznego (kompostu z biomasy pochodzącej z terenów parków miejskich) w odmiennych warunkach glebowych poszczególnych parków prowadzi do powstania zróżnicowanych mikrosiedlisk dla replantowanych gatunków runa leśnego. Oznacza to, że skuteczność działań rewitalizacyjnych i efekty w postaci przeżywalności replantowanych gatunków runa leśnego mogą się różnić w zależności od lokalizacji, ponieważ gleby ulegały modyfikacjom wynikającym ze specyfiki siedliskowej danego parku. Uzyskane wyniki mają istotne znaczenie dla opracowania skutecznych metod rewitalizacji parków miejskich w kontekście wspierania i rozwijania usług ekosystemowych.