BIEŻĄCA EVOLUCJA ZMIAN RZECZNEGO KONTURU ZATOKOWEGO-MEANDRUJĄCEGO Z UŻYCIEM DANYCH POWTARZALNYCH ORAZ GIS (STUDIUM RZEKI BELÁ, KARPATY SLOWACKIE)
Więcej
Ukryj
1
Slovak Academy of Sciences
Data publikacji: 30-03-2017
Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2017;16(1):247-259
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem pracy była identyfikacja bieżących zmian konturu zakoli koryta rzeki Belá z użyciem powtarzalnych analiz danych parametrów koryta w GIS (szerokość aktywnej strefy rzeki, numer koryta, numer wyspy i numer progu śródkorytowego) w kolejnych 100-metrowych odcinkach koryta (w sumie 227) dla siedmiu przedziałów czasowych (1949, 1961, 1973, 1986, 1992, 2003 oraz 2009). Główne typy konturów (pojedynczy, roztokowy, meandrujący) spośród 227 odcinków koryta zostały przedstawione w macierzy czasoprzestrzennej. Powszechne występowanie typów konturu koryta jako indywidualne CHS w obrębie siedmiu okresów czasowych więcej niż 4 razy wykorzystano jako minimum dla rozróżnienia trendu ewolucji konturu podczas ostatnich 60 lat. Zidentyfikowano siedem ewolucyjnych trendów konturu (B – roztokowy, W – meandrujący, S – pojedynczy warkocz, S-W – pojedynczy meandrujący, W-S – meandrujący pojedynczy, B-W – roztokowy meandrujący, W-B – meandrujący roztokowy). Średnie współczynniki ograniczenia zostały użyte do określenia różnorodności ich dna. Najwyższy odsetek konturów roztokowych został wykazany w 1949 r. Stabilizacja ukształtowania terenu wewnątrz koryta oraz jego zwężeń pomiędzy latami 1973 i 1992 odzwierciedla dominację meandrujących konturów koryta rzeki. Ta sytuacja uległa zmianie w 2003 r., kiedy wzrosła liczba odcinków koryta z konturami roztokowymi. Ostatni okres ewolucyjny (2009) charakteryzuje się śródkorytową stabilizacją oraz przekształceniem w wyspy, a także znacznym wzrostem roztokowych konturów korytowych kosztem pośrednich – meandrujących.