OCENA ZAGROŻENIA SUSZĄ W PROCESIE ZARZĄDZANIA RYZYKIEM SUSZY
Więcej
Ukryj
1
The Institute of Meteorology and Water Management, National Research Institute
Data publikacji: 30-04-2019
Autor do korespondencji
Tamara Tokarczyk
The Institute of Meteorology and Water Management, National Research Institute, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa
Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2018;17(3):217-229
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Świadomość niebezpieczeństwa istotnych zagrożeń naturalnych wymusza potrzebę wprowadzenia odpowiednich procedur pozwalających na efektywne i systematyczne działania, których celem jest eliminacja lub częściowe ograniczanie skutków tych zdarzeń. Ze względu na istotę suszy i złożony proces jej rozwoju w ocenie suszy powszechnie stosowane jest ujęcie przyczynowo-skutkowe. W naturalny sposób skłania to do traktowania suszy w kategoriach ryzyka, które definiowane jest jako pochodna zagrożenia i konsekwencji. Taka definicja suszy pozwala w szerszym kontekście dążyć do minimalizacji skutków i ograniczania wielkości strat z uwzględnieniem priorytetyzacji działań. Aktywna polityka zarządzania ryzykiem suszy jest niezbędna do osiągnięcia bezpieczeństwa zasobów wodnych w obliczu aktualnych zagrożeń klimatycznych
i spodziewanych zmian. Celem pracy jest przedstawienie autorskiej koncepcji oceny zagrożenia suszą na potrzeby strategicznego zarządzania ryzykiem jako zintegrowanego podejścia do realizacji planu zarządzania suszą. Zarządzanie ryzykiem jest kluczowe i konieczne do efektywnego ograniczania skutków suszy w sposób
zrównoważony w zaspokajaniu potrzeb ludności, środowiska i gospodarki. Zarządzanie ryzykiem jest procesem ciągłym, składającym się z uporządkowanych logicznie, następujących po sobie zdarzeń, działań, decyzji i uzgodnień powtarzanych cyklicznie w toku monitorowania osiąganych rezultatów i wdrażania opcji adaptacji do obserwowanych i prognozowanych zmian. Przedstawiony w pracy system zarządzania ryzykiem tworzy ramy organizacyjne, metodyczne i funkcjonalne, których implementacja w postaci rozwiązań strukturalnych i informatycznych stanowić może narzędzie do skutecznego operowania planami przeciwdziałania skutkom suszy na poziomie regionów wodnych i dorzecza. Proponowane podejście, oparte na strategicznym zarządzaniu w dążeniu do zrównoważonego zapewnienia bezpieczeństwa wodnego systemów społecznego i naturalnego, zapewnia trwałość usług ekosystemów słodkowodnych odpowiedzialnych za utrzymywanie bioróżnorodności, podtrzymanie procesów życiowych i regenerację środowiska, a także zapewnienie ludziom
korzyści gospodarczych. Do oceny zagrożenia suszą zastosowano zintegrowany wskaźnik SPI-SRI współwystępowania warunków wilgotnościowych. Pozwolił on na określenie prawdopodobieństwa wystąpienia suszy w ujęciu probabilistycznym
z uwzględnieniem fazy suszy atmosferycznej i hydrologicznej w danej zlewni co stanowi
kluczowy element oceny ryzyka suszy. Oszacowany okres powtarzalności zagrożenia wystąpienia suchych lub bardzo suchych warunków meteorologicznych, prowadzących do suszy hydrologicznej wyniósł w zlewni Nysy Kłodzkiej na raz na 7,2 lata i w zlewni Prosny na raz na 8 lat. Informacje te mogą być wykorzystane do planowania działań minimalizujących skutki wystąpienia susz i prowadzenia gospodarki wodnej (np. na
zbiornikach retencyjnych) ukierunkowanej na ograniczenie tych skutków.