WPŁYW WYLESIEŃ NA SKŁAD CHEMICZNY WÓD W KARPATACH POLSKICH NA PRZYKŁADZIE TATR ZACHODNICH I BESKIDU ŚLĄSKIEGO
Więcej
Ukryj
1
Institute of Geography and Spatial Management, Jagiellonian University
2
Faculty of Forestry, University of Agriculture in Krakow
3
Faculty of Civil and Environmental Engineering, Warsaw University of Life Sciences – SGGW
Data publikacji: 30-04-2019
Autor do korespondencji
Amanda Kosmowska
Department of Hydrology, Institute of Geography and Spatial Management, Jagiellonian University; ul. Gronostajowa 7, 30−387 Kraków
Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2018;17(3):89-99
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W artykule opisano badania wpływu wylesień na wartości cech fizyczno–chemicznych i skład chemiczny wód odwadniających zlewnie pokryte lasem i wylesione w zachodnich Karpatach Polskich. Badania przeprowadzono w niezależnych zlewniach w masywie Skrzycznego w Beskidzie Śląskim w latach 2013–2014 i w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich w latach 2015–2016. W terenie pobierano co miesiąc próbki wody w zlewniach o różnym stopniu wylesienia oraz mierzono cechy fizyczno-chemiczne wody (pH, EC, Tw). W laboratorium metodą chromatografii jonowej (DIONEX 2000) oznaczono skład chemiczny wód w zakresie 14 jonów (Ca2+, Mg2+, Na+, K+, NH4+, Li+, HCO3–, SO4 2–,Cl–, NO2–, NO3–, PO43–, Br–, F–). Przeprowadzone badania wykazały wpływ wylesień na wartości cech fizyczno-chemicznych i skład chemiczny wód. Wylesienie stoków spowodowało zmiany w strukturze składu chemicznego wód szczególnie w zakresie relacji między anionami. W Tatrach, w zlewniach wylesionych wskutek wiatrołomu zaobserwowano zgodnie z oczekiwaniem znaczny wzrost udziału NO3– (% mval ∙ dm–3) w członie anionowym składu chemicznego wody, a w Beskidzie Śląskim w wylesionych zlewniach wskutek rozpadu drzewostanu związanego z imisją zanieczyszczeń zaobserwowano znaczny wzrost udziału SO42– (% mval ∙ dm-3) i znaczny spadek HCO3– (%mval ∙ dm–3) w anionowym członie struktury składu chemicznego wód. Te przykłady dokumentują niezwykle ważną rolę, jaką odgrywają lasy pokrywające stoki górskie w hydrochemicznym funkcjonowaniu zlewni. W aspekcie przestrzennym występuje nietypowe zjawisko mozaikowości hydrochemicznej, polegające na występowaniu różnych relacji między anionami, szczególnie wodorowęglanami, siarczanami i azotanami.