PRACA ORYGINALNA
WPŁYW ZAPÓR PRZECIWRUMOWISKOWYCH NA OSADY KORYTOWE POTOKU TENCZYŃSKIEGO
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Data nadesłania: 30-10-2018
Data ostatniej rewizji: 03-01-2019
Data akceptacji: 04-01-2019
Data publikacji: 05-06-2019
Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2019;18(1):145-159
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Celem publikacji jest analiza wpływu zapór przeciwrumowiskowych na granulometrię osadów kory-towych w rejonie ich oddziaływania. Dane niezbędne do pracy pozyskano podczas pomiarów terenowych, które zostały zrealizowane w maju 2017 roku. Pobór rumowiska wykonano metodą Wolmana. Zebrane w ten sposób dane posłużyły do wyznaczenia krzywych granulometrycznych, ustalenia parametrów granulometrycznych oraz określenia kształtów ziaren tworzących rumowisko rzeczne w rejonie badanych obiektów.
Materiał i metody:
Pomiary rumowiska realizowano poniżej oraz powyżej zapory przeciwrumowiskowej stosując metodę Wolmana. Następnie wykreślono krzywe uziarnienia, obliczono parametry granulometryczne i sedymentologiczne takie jak: wskaźnik wysortowania Traska, stopień wysortowania Hanzena, wskaźnik róznoziarnistości Knoroza, wskaźnik jednostajności Kollisa, wysokość szorstkości, współczynnik szorstkości Manninga. Ponadto określono wielkość oraz kształt ziaren metodą Sneed'a i Folk'a.
Wyniki i wnioski:
We wszystkich miejscach poboru rumowiska materiał składał się głównie z ziaren o kształcie dysko-idalnym, stanowiły one od 36% do 54% wszystkich ziaren. Najmniej wystąpiło otoczaków o kształcie sferoidalnym, ich udział mieścił się w przedziale od 5% do 19%.
Liczebność otoczaków o kształcie ziaren dyskoidalnym wzrastała poniżej zapory w stosunku do stanu powyżej zapory. W materiale pobranym poniżej zapory występowała natomiast mniejsza ilość ziaren o kształcie wrzecionowatym, niż w materiale pobranym powyżej zapory.
Powyżej zapory występują większe ilości drobniejszego materiału niż poniżej. Może być to związane z zatrzymywaniem nawet drobnych ziaren otoczaków w zbiorniku zapory, w którym prędkość przepływu jest mniejsza niż w korycie rzecznym, tym samym powodując deponowanie niesionego materiału. Z kolei na stano-wisku dolnym, z powodu zwiększonych prędkości przepływu wody, drobne rumowisko jest wymywane, a w dnie koryta zostają tylko frakcje grubsze.