MODEL PROGNOSTYCZNY ODPŁYWU CAŁKOWITEGO I JEGO SKŁADOWYCH Z MAŁEJ NIZINNEJ ZLEWNI CZĘŚCIOWO ZURBANIZOWANEJ
Więcej
Ukryj
1
Institute of Technology and Life Sciences, Falenty
Data publikacji: 30-04-2019
Autor do korespondencji
Katarzyna Krężałek
Department of Water Engineering and Management, Institute of Technology and Life Sciences, Falenty, Al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn
Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2018;17(3):185-203
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem pracy jest przedstawienie nowego modelu hydrologicznego (opracowanego w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym), który może być stosowany do badań symulacyjnych kształtowania się odpływu całkowitego i jego składowych z małej nizinnej zlewni rolniczej w różnych warunkach meteorologicznych, z uwzględnieniem różnych początkowego stanu retencji zlewni i oddziaływania na ten odpływ obszarów
zurbanizowanych. Opracowanie wiązało się z koniecznością dokonania wyboru rodzaju modelu i sposobu opisu procesów hydrologicznych. Na podstawie studiów literaturowych i wyników wcześniejszych badań oraz obserwacji prowadzonych w zlewni górnej Mławki (lewy dopływ Wkry) przyjęto, że najodpowiedniejszym narzędziem do celów prognostycznych i badań symulacyjnych będzie model konceptualny, uwzględniający w swej strukturze i opisie procesów hydrologicznych teorię obszarów czynnych. Założono, że opracowany zostanie możliwie prosty model, który stwarzałby możliwość symulowania hydrogramów odpływu całkowitego, powierzchniowego, podpowierzchniowego i gruntowego ze zlewni naturalnej oraz zlewni w różnym stopniu zurbanizowanej. Praca obejmuje także przedstawienie propozycji zasad klasyfikacji obszarów zurbanizowanych, uwzględniającej ich lokalizację na terenie zlewni i sposób odprowadzania ścieków opadowych oraz opis odpowiednich modułów modelu służących do symulacji odpływu z cząstkowych zlewni zurbanizowanych. Model opisany jest równaniami stanu i równaniami wyjść. Pracuje z krokiem czasowym równym jednej
godzinie. Wejście stanowi opad całkowity i parowanie wskaźnikowe. Na wyjściu otrzymujemy hydrogram odpływu całkowitego oraz hydrogramy składowych tego odpływu. Model ma 10 optymalizowanych parametrów występujących w procedurach symulujących procesy w naturalnej – nieprzekształconej części zlewni oraz 10 mierzalnych parametrów służących do opisu cząstkowych zlewni zurbanizowanych.
W artykule przedstawiono wyniki identyfikacji parametrów modelu oraz jego weryfikacji. Do tego celu wykorzystano 5 hydrogramów odpływu całkowitego o długości od 192 do 432 godzin obejmujących wezbrania opadowe. Były one zarejestrowane w zlewni badawczej górnej Mławki. Otrzymane wartości funkcji kryterialnych pozwalają przyjąć, że jakość modelu jest bardzo dobra. Model został wykorzystany do badań symulacyjnych wpływu urbanizacji zlewni rolniczej na parametry odpływu rzecznego (Krężałek 2018).