W Polsce prace scaleniowe prowadzone są głównie w południowej części kraju. W trzech województwach: lubelskim, podkarpackim i małopolskim zrealizowano w latach 2004–2013 dużą liczbę scaleń, porównując do średniej krajowej – powyżej 20 tys. ha w każdym z województw. W innych trzech województwach nie realizuje się scaleń (warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie), pomimo że z badań wynika (Jędrejek i inni, 2014), iż potrzeby prac scaleniowych występują dla wszystkich województwach. Według Wocha i Głażewskiego (2014) jedną z przyczyn takiego stanu są utrudnienia w realizacji scaleń wynikające z konieczności zachowania cennych przyrodniczo walorów środowiska na obszarach chronionych. Celem artykułu jest analiza i ocena potencjału przyrodniczego poszczególnych gmin, a także konfrontacja obliczonych mierników z powierzchnią zrealizowanych już prac scaleniowych. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytania – Czy istnieje zależność między uwarunkowaniami przyrodniczymi gmin, w których realizowano scalenia gruntów rolnych, a powierzchnią zrealizowanych scaleń na badanym obszarze? Czy wpływ potencjału przyrodniczego gmin jest pozytywny czy negatywny w odniesieniu do realizowanych scaleń? Jakimi uwarunkowaniami przyrodniczymi charakteryzują się gminy, w których realizowano scalenia gruntów rolnych? W badaniach przeprowadzono kwerendę literatury przedmiotu. Analiza i ocena uwarunkowań przyrodniczych została wykonana w oparciu o badania z grupy podejść przestrzenno-statystycznych. Potencjał środowiska przyrodniczego został przeanalizowany pod kątem waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, analizy wskaźnika lesistości oraz wskaźnika obszarów chronionych. Dokonano syntetycznej oceny miernika potencjału środowiska przyrodniczego, a następnie obliczono współczynnik korelacji Pearsona pomiędzy obliczonym miernikiem potencjału środowiska a powierzchnią zrealizowanych scaleń. Obszar badań obejmował woj. lubelskie. Polem podstawowej oceny była gmina. Szczegółowo przeanalizowano jednostki, na terenie których zrealizowano w latach 2004–2013 scalenia gruntów rolnych. Badania pokazały, że potencjał środowiska przyrodniczego w większości gmin woj. lubelskiego znajduje się na poziomie średnim. Wykazano również, że istnieje zależność korelacyjna pomiędzy powierzchnią zrealizowanych scaleń a poziomem potencjału uwarunkowań przyrodniczych. Jakość środowiska przyrodniczego na obszarach wiejskich jest potencjalnie zagrożona przez intensyfikację produkcji rolnej, ponieważ ekspansja gospodarcza może wpłynąć na zanik naturalnych siedlisk i ograniczenie bioróżnorodności. Zatem zachowanie potencjału przyrodniczego przy jednoczesnych działaniach zmierzających do poprawy warunków prowadzenia produkcji rolniczej to działania antagonistyczne. Z drugiej strony zagrożenie dla form ochrony przyrody stanowi brak modernizacji infrastruktury na obszarach wiejskich, w tym kanalizacji i gospodarki odpadami, które stanowią nieodłączne działania przy realizacji prac urządzeniowo-rolnych.