PRACA ORYGINALNA
Zmienność warunków termiczno-opadowych na obszarze północno-wschodniej Lubelszczyzny w aspekcie zagrożenia suszą atmosferyczną w latach 1971–2020
Więcej
Ukryj
1
Department of Ecology, Climatology and Air Protection, Faculty of Environmental Engineering and Land Surveying,
University of Agriculture in Krakow, 24/28 Mickiewicza Ave, 30-059 Krakow, Poland
2
Department of Agriculture, John Paul II University in Biała Podlaska, 95/97 Sidorska St. 21-500 Biała Podlaska, Poland
3
AgroBioTech Research Centre, Tr. Slovak University of Agriculture in Nitra, A. Hlinku 2, 949 76 Nitra, Slovak Republic
Data nadesłania: 11-09-2023
Data akceptacji: 26-10-2023
Data publikacji: 19-12-2023
Autor do korespondencji
Alicja Baranowska
Department of Agriculture, John Paul II University in Biala Podlaska, 95/97 Sidorska St. 21-500 Biała Podlaska, Poland
Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 2023;22(4):5-21
WAŻNE
- On the basis of the calculated characteristics of air temperature and precipitation in the years 1971–2020, an increase in average air temperature was found. On the basis of the calculated values of the A dryness index and its trends, an increase in the risk of atmospheric drought in the north-eastern Lublin region was found, and the intensification of this phenomenon occurred in the last two decades.
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Celem pracy była ocena zmienności warunków termiczno-opadowych oraz zagrożenia suszą atmosferyczną obszaru północno-wschodniej Lubelszczyzny w latach 1971–2020.
Materiał i metody:
W pracy wykorzystano dane dotyczące średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza oraz miesięcznych sum opadów atmosferycznych z trzech stacji (Cicibór, Terespol i Włodawa) z okresu 1971–2020. Obliczono podstawowe charakterystyki statystyczne warunków termiczno-opadowych, którymi były średnie wartości miesięcznej temperatury powietrza i sum opadów atmosferycznych oraz odchylenia standardowe temperatury powietrza (σt) i współczynniki zmienności opadów atmosferycznych (cv) w latach 1971–2020. Zagrożenie suszą atmosferyczną oceniono na podstawie obliczonych wartości termiczno-opadowego wskaźnika suchości A Ped’a (1978).
Wyniki i wnioski:
Na podstawie obliczonych podstawowych charakterystyk temperatury powietrza i opadów atmosferycznych stwierdzono istotny statystycznie wzrost średniej temperatury powietrza, wynoszący przeciętnie od 0.4 do 0.6ºC/10 lat w miesiącach letnich, jesiennych oraz w kwietniu. Zaobserwowano istotny statystycznie wzrost sum opadów podczas chłodnego półrocza: w styczniu oraz słabszy trend rosnący w lutym i w marcu. Na podstawie obliczonego termiczno-opadowego wskaźnika suchości A stwierdzono wzrost zagrożenia suszą atmosferyczną obszaru północno-wschodniej Lubelszczyzny, a nasilenie tego zjawiska wystąpiło w dwóch ostatnich dekadach, szczególnie latem i nieco mniej intensywnie jesienią. Jako główną przyczynę zagrożenia suszą badanego obszaru wskazano istotny statystycznie wzrost temperatury powietrza oraz brak tendencji zmian opadów atmosferycznych. Wyniki badań naukowych innych autorów na temat zmienności warunków termiczno-opadowych na obszarze Polski nie są jednoznaczne, dlatego też należy prowadzić dalsze badania na ten temat i weryfikować scenariusze zmian klimatu, zwłaszcza w skali regionalnej.